Phishing is een vorm van internetfraude. Gebruikers worden naar een website gelokt. Deze website is een kopie van de echte site. Daar wordt gevraagd om een inlognaam en wachtwoord of om een betaling te doen. Zo komen criminelen achter je privégegevens of hebben ze toegang tot je bankrekening.
Een bank vraagt nooit om die gegevens via de mail, WhatsApp of telefoon. Bij twijfel: bel je bank!
Phishing? Zo herken je het!
Op veiliginternetten.nl staat uitgelegd hoe je een phishingmail of telefoontje herkent.
Phishing vindt plaats via e-mail, WhatsApp, sms en/of telefonisch, bijvoorbeeld:
- We zijn bezig met een veiligheidsupdate, controleer uw gegevens
- Ik werk bij uw bank, mag ik uw gegevens controleren?
- U heeft een prijs gewonnen
- U heeft nog een openstaande rekening
- Uw rekening is geblokkeerd
- We zien dat er op dit moment fraude wordt gepleegd met uw creditcard
- Uw instellingen voor internetbankieren staan niet goed
- U krijgt een erfenis van een oudoom die u niet kent
- Maak geld over en verdien zo nog meer geld
- Stuur dit bericht door naar zoveel mogelijk mensen
Een paar tips:
- Blijf altijd kritisch. Laat je niet ompraten en intimideren. Verbreek bij twijfel de verbinding en check bij de bank of het bedrijf of ze je echt hebben benaderd.
- Open nooit zomaar een bijlage en check altijd de link voordat je erop klikt. Dat kan bijvoorbeeld op Checkjelinkje.nl.
- Wil je weten of een bericht echt afkomstig is van de afzender? Ga zelf via je browser naar de website van de organisatie. Als er sprake is van phishing-fraude, staat er vaak een waarschuwing op hun site. Als er bijvoorbeeld inderdaad een winactie is, vertellen ze daar hoe ze contact met de winnaars opnemen.
- Lees op Consumentenbond hoe je phishing kan herkennen.
- Wil je eens testen of jij een phishingmail kunt onderscheiden van een betrouwbare e-mail? Dat kan met de Google phishing-quiz.
- Denk je dat je met phishing te maken hebt? SeniorWeb biedt hulp.
Veelgestelde vragen
Als je slachtoffer wordt van online fraude, kun je aangifte doen bij de politie.
Bij phishing kun je ook de organisatie waarschuwen uit wiens naam je de phishing e-mail ontvangt. De meeste Nederlandse banken hebben hiervoor een apart mailadres.
Bedenk dat je niet de enige bent die dit overkomt. Erover praten kan opluchten.
Bij een hoax wordt een waarschuwing per e-mail, of op sociale media, verspreid. De informatie is niet waar, maar wordt als de waarheid gepresenteerd. Je wordt gevraagd het bericht met zo veel mogelijk mensen te delen.
Cybercriminelen gebruiken AI (kunstmatige intelligentie) om mensen telefonisch op te lichten. Met zogenaamde ‘voice cloning’ kopiëren ze de stem van een vriend of familie. Die vraagt je bijvoorbeeld om snel geld over te maken of persoonlijke gegevens te delen. Hoe groot is de kans dat je hiermee te maken krijgt? En hoe kun je jezelf en je naasten hiertegen beschermen?
Eerst: wat is voice cloning eigenlijk?
Mensen kunnen met behulp van AI de stem van een bepaald persoon namaken. Hiervoor hebben ze alleen een korte opname van de stem van die persoon nodig. De gekloonde stem kan heel echt lijken, omdat zelfs de manier waarop die persoon praat wordt overgenomen. De technologie werkt zo goed dat je de gekloonde stem ook dingen kan laten zeggen die hij of zij niet in de opname heeft gezegd. Voice cloning kan heel nuttig zijn, bijvoorbeeld voor het maken van audioboeken in verschillende talen.
» Meer informatie over voice cloning en andere soorten synthetische media
Hoe wordt voice cloning ingezet door cybercriminelen?
Voice cloning kan ook ingezet worden voor meer schadelijke doeleinden. Zo kan het als hulpmiddel worden gebruikt voor oplichting en fraude. Een gekloonde stem van een bekende kan bijvoorbeeld worden gebruikt om een slachtoffer telefonisch te vragen om geld over te maken. Het zonder toestemming opnemen en kunstmatig klonen van iemands stem is strafbaar. Dit wordt gezien als identiteitsfraude. Ook is het een ernstige inbreuk op iemands privacy.
Oplichting met behulp van deze nieuwe technologie komt in Nederland nog weinig voor, maar in het buitenland, en met name in de Verenigde Staten, is het wel een veelvoorkomend probleem. Experts waarschuwen dat we er in de toekomst ook in Nederland meer mee te maken gaan krijgen.
Omdat de gekloonde stem zo erg lijkt op de échte stem van de persoon wiens stem is gekloond word je makkelijk voor de gek gehouden. Het is daarom belangrijk om te weten waar je op moet letten.
Waar kan je op letten?
Wil je voorkomen dat je in zo’n telefoontje van oplichters trapt? Digiwijzer deelt een aantal tips van de politie:
- Wees je bewust van de risico’s
- Hang bij een verdacht telefoongesprek direct op
- Bel de persoon om wie het lijkt te gaan terug op diens eigen nummer
- Stel de persoon vragen over iets waar alleen diegene antwoord op kan geven
- Spreek een codewoord af: een soort wachtwoord om snel na te kunnen gaan of het daadwerkelijk die persoon is of niet
» Meer weten over kunstmatige intelligentie? Bekijk hier het dossier
» Meer weten over phishing en hoe je voorkomt dat je erin trapt? Bekijk het dossier Phishing.
» Vind tips om jezelf (en je omgeving) weerbaar te maken tegen online criminaliteit in het dossier Veilig op internet.
» Op Veiliginternetten.nl vind je ook tips om jezelf te beschermen tegen online criminaliteit en wat je kan doen als je ermee te maken krijgt
- Inloggen met je DigiD? 5 zaken om op te letten
- Email gehackt. Wat nu?
- Alles over veilig bankieren
- Onderzoek Universiteit Twente: ‘Hoe effectief is anti-phishing training voor kinderen’
- SeniorWeb biedt een podcastreeks aan over online veiligheid en privacy
- Het dossier Wat is Phishing? van VPNgids.nl
Meer weten?
Wil je meer informatie, dan helpen deze organisaties je op weg.
