Synthetische media zijn media die gemaakt of bewerkt zijn met behulp van kunstmatige intelligentie, ook wel AI genoemd. Dat kan gaan om foto’s, video’s, geluid en tekst. Denk aan een deepfake-video van Mark Rutte, schilderijen gemaakt met Midjourney of een tekst geschreven door ChatGPT.
Deze vorm van AI wordt ook wel ‘generatieve AI’ genoemd, omdat het zelf beelden, woorden en geluiden ‘genereert’, of maakt.
Synthetische media maken veel mogelijk, denk bijvoorbeeld aan:
- oude familiefoto’s tot leven brengen
- acteurs in een film laten spelen, zonder dat ze op de set aanwezig hoeven te zijn
- een virtuele assistent als Siri of Google Assistent een stem geven
- kunstmatige nieuwslezers en influencers creëren
- nieuwe vormen van kunst
Deepfake
Een bekend voorbeeld van synthetische media zijn deepfakes. Dat zijn heel realistische nepvideo’s, waarin je iemand bijvoorbeeld iets kunt laten zeggen dat diegene nooit heeft gezegd.
» Lees er meer over in het dossier Deepfake
Voice cloning
Bij voice cloning (of stemklonen) wordt met behulp van kunstmatige intelligentie een synthetische kopie van iemands stemgemaakt. Hiervoor is enkel een korte opname van de stem van die persoon nodig. De gekloonde stem kan heel echt lijken. De technologie werkt zo goed dat je de gekloonde stem alles kunt laten zeggen, op uiteenlopende tonen.
Wat zijn de risico’s van synthetische media?
Deze media kunnen ook ingezet worden voor andere, meer schadelijke doeleinden. Denk aan deepfakes waarmee beroemdheden of politieke figuren woorden in de mond gelegd worden. Of aan andere manieren om mensen voor de gek te houden, bijvoorbeeld met politieke of financiële belangen. Ook voice cloning kan gebruikt worden voor schadelijke doeleinden, zoals oplichting.
» Wat moet ik weten over oplichting met ‘voice cloning’?
De technologie wordt steeds makkelijker te gebruiken en steeds lastiger te herkennen. Het is dan ook belangrijk te weten hoe synthetische media ingezet kunnen worden en hoe je ze herkent. Zodat je niet op het verkeerde been wordt gezet.
» Lees het dossier Kunstmatige intelligentie met meer informatie en tips om met AI om te gaan
» Ga aan de slag met beeldgeletterdheid, in het dossier Mediawijs met beeld
» Lees ook dit artikel waarin technologie-expert Jarno Duursma vertelt over de mogelijkheden van synthetische media