Zelf maken & plezier

Zelf media maken

Maakonderwijs, zelf media maken - kind bouwt robot

Kinderen van nu groeien op in een wereld vol media. Met veel plezier kijken, communiceren, spelen en leren ze met media. We zien graag dat media ten dienste staan van kinderen en niet andersom. De zogeheten maker movement draagt hieraan bij door kinderen zelf media te laten maken.

Media begrijpen door media te maken

Een mooie manier om kinderen te leren over mediawijsheid is door ze zelf media te laten maken. Als kinderen daarin goed worden begeleid op school, thuis of bijvoorbeeld in de bibliotheek, leren ze een schat aan mediawijsheidcompetenties die ze goed kunnen gebruiken voor later.

Nieuwe voorwerpen, nieuwe vormen van media maken

Digitale media worden steeds vaker verwerkt in voorwerpen. Dat noemt men ook wel ‘internet of things’. Denk aan een ‘Hello Barbie’ waarmee je een gesprek kan voeren, nieuwe jeans waarvan je de retailgeschiedenis kan volgen of een polsbandje waarmee je je sportprestaties kan aflezen (zie ook het dossier Quantified self) – allemaal voorbeelden van fysieke voorwerpen waar media deel van uitmaken. Bij deze voorwerpen zijn media opgenomen in de functie. Het concept van het begrijpen van media door media zelf te maken, wordt hierdoor verbreed.

Net als bij andere talen moeten kinderen eerst leren om er mee te kunnen lezen en schrijven voordat ze er creatief mee kunnen werken. En dat is precies wat de maker movement biedt: het leert kinderen de taal van media en techniek te hanteren om vorm te geven aan hun ideeën, verbeelding en verhalen.

Wat is de maker movement?

De maker movement is een beweging van digitale doe-het-zelvers. Het zijn onafhankelijke uitvinders, ontwerpers en knutselaars van jong en oud die producten bedenken en maken, precies zoals zij zelf willen. Zij zetten zich af tegen het produceren van standaardproducten door het digitale doe-het-zelven centraal te stellen. Makers koppelen hun creativiteit aan technologie door eigen producten te maken met bijvoorbeeld 3D-printers.

De drempel om zelf dingen te maken wordt steeds lager, want kennis kan eenvoudig worden gedeeld via internet en ook moderne technologieën zijn goedkoper, en dus toegankelijker geworden.

Maakonderwijs

Het is belangrijk dat kinderen allerlei vaardigheden meekrijgen die horen bij de 21ste eeuw: van oplossingsgericht denken tot ondernemen en samenwerken. Het maakonderwijs richt zich specifiek op het aanleren van creatieve en technische vaardigheden. Het stimuleert het kind zijn of haar talenten op dit gebied te ontplooien en helpt zo een nieuwe generatie kritische makers en ontwerpers op te leiden. Door iets te maken leer je problemen oplossen, de wereld beter begrijpen én deze te beïnvloeden.

FabLabs: creatieve werkplaatsen

FabLabs zijn openbare digitale werkplaatsen waar kinderen en volwassenen met interesse in wetenschap en techniek samenkomen. Deze werkplaatsen bieden toegang tot moderne apparaten, zoals 3D-printers en lasersnijders, waarmee gebruikers hun ideeën omzetten tot een product.

Er zijn in 2023 zo’n 90 FabLabs door heel Nederland te vinden, voornamelijk in Bibliotheken. FabLabs delen hun kennis met elkaar om op deze wijze innovatie te stimuleren. Voorbeelden hiervan zijn FabLab Zeeland en FryskLab. FryskLab is ondergebracht in een voormalige bibliobus en het eerste officiële mobiele bibliotheek-FabLab in Europa. Er wordt onderzocht hoe de inzet van een mobiel FabLab binnen de onderwijssituatie bijdraagt aan de creatieve, technische en ondernemende vaardigheden van kinderen en jongeren.

Zelf maken? Zo begin je!

Er zijn verschillende initiatieven en lespakketten verkrijgbaar op het gebied van maakonderwijs en de maker movement:

Activiteiten rondom maakonderwijs en maker movement

Campagne ABC van het Maken

Maakonderwijs kan helpen om kinderen de juiste vaardigheden bij te brengen in een wereld die bol staat van technologie. Daarom organiseerde Platform Maker Education (FabKlas, Frysklab en Waag Society) i.s.m. Netwerk Mediawijsheid van 23 t/m 28 mei 2017 de campagne ‘ABC van het Maken’ voor meer maakonderwijs in Nederland. Bekijk hier de film die tijdens de campagne is gemaakt.

Amsterdam Maakplaats 021

Waag Society is zeer actief op het gebied van maken. Waag zet binnen Amsterdam Maakplaats 021 haar kennis en ervaring in om maker spaces in de OBA-vestigingen in de wijken in te richten, traint OBA-medewerkers in maakonderwijs en digitale fabricage (Librarian Maker Camp) en biedt programma en activiteiten in de vestigingen aan. Met als ultiem doel: ieder kind de kans geven uitvinder te worden..

Bibliotheken en maakonderwijs

Veel bibliotheken leveren een bijdrage aan het vergroten van die creatieve en technische 21e eeuwse vaardigheden van kinderen. Dat kan via het onderwijs maar ook in de Bibliotheek zelf. Veel bibliotheken hebben al een makers- of FabLab waar kinderen aan de slag kunnen om zelf media maken. De pijler Werkplaats van de visie Mediawijsheid van de Koninklijke Bibliotheek (KB) is sterk in ontwikkeling. Zo startte de KB in samenwerking met Rijnbrink en Biblioservice Fryslân in 2017 met een aantal pilots in het onderwijs. Lees hier meer over die pilots.

Meer weten?

Wil je meer informatie over de maker movement en maakonderwijs, dan helpen deze organisaties je op weg.

Kleinkunstig biedt workshops aan voor het onderwijs.

De mobiele variant van een FabLab, voor de vaardigheden van morgen

Publieke ict-partner voor het onderwijs

Instituut op het gebied van digitale media

Een open werkplaats met digitaal gereedschap om zelf mee aan de slag te gaan

Werken met muziekprojecten aan 21e eeuwse vaardigheden

Biedt een doorgaande leerlijn mediawijsheid voor de basisschool

Brengt het maakonderwijs de klas in en geeft impuls aan Maker Education in Nederland

Adviseert en ondersteunt organisaties en netwerken die zich gesteld zien voor vraagstukken rond lezen, leren en informeren

Zorgt voor een krachtige en levensvatbare FabLab community en helpt nieuwe initiatieven